Laat mij zijn plaats innemen
*7 januari 1894, Zdúnska Wola (Pl) – † 14 augustus 1941, Auschwitz
Plaatsvervanging of plaatsbekleding is een veel bediscussieerd thema uit het christelijk geloof. Was Christus niet voor ons gestorven, waardoor wij zondaren de dans van de goddelijke veroordeling ontspringen? Het losgeld is betaald, voel je vrij. Pater Kolbe heeft in de hel van Auschwitz met een concrete daad van opoffering een andere diepte aan dit motief gegeven. Vrijspelen uit de dodelijke greep van het kwaad vraagt navolgers van Christus die ook bereid zijn het offer van hun leven te brengen!
Een gevangene uit zijn barak werd verdacht van een ontsnappingspoging. Als represaillemaatregel veroordeelde de SS tien mannen tot de hongerdood in een bunker. Op dat moment bood Kolbe zich aan als plaatsvervanger voor één van de tien. Hij was tenslotte oud en de andere man had vrouw en kinderen. Het tiental werd op 31 juli 1941 ingesloten. Kolbe hield het uitzonderlijk lang vol. De kampbeulen gaven hem tenslotte een dodelijke injectie. Hij was nog bij bewustzijn.
Raymund Kolbe zou een visioen hebben gehad van de Heilige Maagd Maria. Zij zou hem de opdracht hebben gegeven in te treden bij de Orde der Minderbroeders Conventuelen. Bij zijn intrede nam hij de kloosternaam Maximilian Maria aan. De frater studeerde in Krakau en Rome, promoveerde twee keer, werd tot priester werd gewijd en stichtte kloosters in Polen, Japan en India. Het Japanse klooster was gevestigd in Nagasaki en bleef overeind staan bij de Amerikaanse atoombomaanval van 1945. Het Poolse noemde hij Niepokalanow, Stad van de Onbevlekte. In 1939 telde het bijna 800 bewoners en was daarmee het grootste klooster ter wereld. Het werd een bloeiend centrum van de katholieke media. De broeders hadden er hun eigen medische faciliteiten, brandweer, vliegveld. Kolbe voerde met zijn ‘soldaten en ridders van de Onbevlekte’ een kruistocht tegen alle mogelijke vormen van zonde. Hij ging heftig tekeer tegen vrijmetselarij, communisme, liberalisme, kapitalisme. Ook veroordeelde hij het zionisme. Na de Duitse inval herbergde het klooster zo’n 3000 vluchtelingen, waarvan twee-derde joods was. Omdat het verspreiden van anti-naziboodschappen maar doorging werd Kolbe in 1939 gearresteerd. Na zijn tweede arrestatie in 1941 kwam hij in Auschwitz I, het oorspronkelijke concentratiekamp waar 70.000 mensen zijn vermoord, veelal Poolse intellectuelen en Russische krijgsgevangenen.
Toen Kolbe in 1982 werd heilig verklaard door de paus was ook Franz Gajowniczek erbij, de man in wiens plaats Maximiliaan was gestorven.