Eens zei ik ‘ja’, tegen iemand – of iets. Vanaf dat moment heb ik de zekerheid dat het leven zinvol is en dat mijn leven in onderwerping een doel heeft.
*29 juli 1905, Jönköping (Zweden) – † 18 september 1961, Congo
Hij kwam om het leven bij een vliegtuigongeluk. Neergeschoten? De Zweed was vanaf 1953 secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Het waren woelige jaren met veel oorlogen en politieke crises. Na zijn dood bleek een uitwerking van zijn dagboekaantekeningen voor publiciteit klaar te liggen. Hammarskjold had het vele reizen als politicus en diplomaat gecombineerd met wat hij de langste reis noemde: de tocht naar binnen, de tocht naar zijn eigen bodem. De VN was geleid door een mysticus. ‘Merkstenen’ werd een van de belangrijkste spirituele geschriften van de twintigste eeuw.
In de splinternieuwe gebouwen van de VN in New York had hij in 1957 een stilteruimte laten aanbrengen. In het huis van werk en overleg ten dienste van het leven in vrede moest er één ruimte gewijd zijn aan de stilte ‘waar alleen gedachten zullen spreken’. ‘Wij allen hebben in ons een kern van stilheid, omgeven door stilte’. Midden in de ruimte kwam een blok ruw ijzererts uit zijn geboorteland, als een leeg altaar. Niet leeg omdat er geen God is, ook geen altaar voor een onbekende God, maar gewijd ‘aan de God die mensen aanbidden onder vele namen en in vele vormen’.
Hammerskjold kwam uit een Lutherse familie. Onbaatzuchtige dienstbaarheid aan het land zat al generaties lang in de familie van vaderskant. Van moeders kant had hij het diepe besef geërfd dat alle mensen gelijk waren als kinderen van God. Zijn benoeming door de VN beleefde hij als echte roeping die zijn geestelijke zoektocht verder intensiveerde. De dagboekoverpeinzingen verraden zijn kennis van mystieke en moderne schrijvers en de psalmen, zijn verankering in de liturgie en het kerkelijk jaar, zijn intense beleving van de wind en het licht en de panorama’s tijdens bergwandelingen, het gegrepen zijn door Christus. Hij toont zich een veeleisend mens die tegelijk van overgave weet.
Overgave aan God? ‘God sterft niet op de dag dat we niet meer in een persoonlijke godheid geloven, maar wij sterven op de dag dat het leven voor ons niet meer doorstraald wordt door de schittering van het steeds opnieuw geschonken wonder, vanuit bronnen die ieder verstand te boven gaan.’
Waarom schrikken zoveel mensen terug voor de reis waar geen QR code voor nodig is?