In het Reformatorisch Dagblad van 19 maart gaan twee collega’s van een of andere pro-Israëlclub (‘Vanuit Jeruzalem’ geheten, maar volgens mij schrijven ze gewoon ergens vanuit Nederland) volop in de aanval tegen de ‘Palestijnse Kruisweg’. Elma Drayer doet er in Trouw van 20 maart nog eens een extra schepje bovenop. Een vuil schepje.
Had ik net de aankondiging verzonden van twee gelegenheden waarop deze Kruisweg gewandeld zou kunnen worden! Ik ben dus geschokt.
Niet zozeer door de hetze die deze predikanten plegen tegen Sabeel. ‘Sabeel is het medium bij uitstek dat de isolatie en boycot van de Joodse staat Israël promoot onder christenen wereldwijd. En daarbij krijgt ze helaas steeds meer voet aan de grond. (…) We kunnen concluderen dat de Palestijnse kerkleiders en theologen met de door hen in de jaren negentig geformuleerde Palestijnse bevrijdingstheologie de drijvende kracht zijn achter de BDS-campagne tegen Israël. De recente boycot door Nederlandse bedrijven is niet los te zien van deze voortdurende lobby. Deze lobby zal onverminderd doorgaan en zij hebben op verschillende manieren de wind in de rug, waaronder de steun van veel linkse partijen en tal van moslimorganisaties die Israël liever vandaag dan morgen zien verdwijnen.’ Aldus die collega’s. En mevrouw Drayer denkt dat alleen al door het noemen van de naam van Dries van Agt iedere lezer gelijk al wel de rillingen over de rug zullen lopen.
Eigenlijk is het een enorm compliment voor de handvol Palestijnse theologen dat ze nu de hoofdverantwoordelijkheid krijgen voor de wereldwijde lobby voor BDS en het succes ervan in Nederland. En dan in het bijzonder Sabeel. En dan te weten hoe klein Sabeel Jeruzalem eigenlijk is. Jarenlang bijna een eenmanstent van Naim Ateek met om hem heen een bureautje dat een website runt, een blad uitgeeft en af en toe een conferentie belegt.
En wat er internationaal in verschillende landen aan Vrienden van Sabeel georganiseerd is, stelt getalsmatig ook niet veel voor. Zeker niet in vergelijking met de enorme sommen geld die er omgaan in de christelijke pro-Israëllobby van ‘Christenen voor Israël’ en aanverwante organisaties. Sabeel Nl heeft en hoeft geen geld voor een predikant die bijna dagelijks in kerkgebouwen her en der zijn propagandistische praat verbreidt. Het deelt hier en daar een speldeprik uit en vormt verder vooral een lotgenotennetwerk voor mensen die door hun familie, vrienden, collega’s en medekerkleden op hun vestje worden gespuugd wegens vermeende ontrouw aan het protestantse dogma van de ‘onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël.’
Nee, schokkend vind ik wat deze predikanten schrijven over het gedenken van het lijden van Christus. Zij stellen dat met deze Kruisweg het lijden van de Palestijnen in de plaats van dat van Christus zou zijn gekomen. Het zou een nieuw soort vervangingstheologie zijn, zoals vroeger de Kerk in de plaats van Israël leek te zijn gekomen als Gods verbondspartner. Er zou bovendien tekort gedaan worden aan de uniciteit van het lijden van Christus.
Ik vraag me dan af waaraan zij zelf denken als ze in deze Veertig Dagen en op Goede Vrijdag het kruis van Christus gedenken.
Aan de muur van mijn studeerkamer hangt een reproductie van de Witte Kruisiging van Chagall. Jezus hangt er met een Joodse gebedsmantel om aan het kruis, omringd met taferelen van jodenvervolging. Als een Palestijnse Kruisweg vervangingstheologie is, dan is dit schilderij het ook, evenals elke theologie die het lijden en sterven van Christus met het sterven van Joden in de gaskamers verbindt. Ik kan en wil de gekruisigde Jezus alleen maar in verbinding zien met allerlei andere gruwelijkheden die mensen en bevolkingsgroepen ondergaan. De 33 christenen die deze maand werden opgehangen in Noord-Korea. De slachtoffers van de afschuwelijke oorlog in Syrië en van de wreedheden van (ook christelijke) milities in de CAR. De slaven in ‘onze’ (christelijke) plantages. Ik zag recent ‘Twelve Years a Slave’. Al de zweepslagen, de ene na de andere vernedering, het gekwelde gezicht van Platt dat minutenlang geluidloos in beeld verschijnt, je zou er zou het evangelieverhaal mee kunnen illustreren. En ja, dan mogen christenen van Palestina hun eigen ervaringen natuurlijk ook verbinden met het verhaal van Jezus. En verdienen zij onze solidariteit. Zeker als de lengte en diepte van dit lijden in hoge mate veroorzaakt wordt door de enorme overkill aan militair geweld waarmee de staat Israël onderdrukt, bezet, annexeert en terroriseert, met de steun en de zegen van veel christenen. De Palestijnse kunstenaar Nabil Anani schilderde een crucifix waarin Jezus een Arabische doek om de lendenen heeft. Palestijns? Syrisch? Gisteren de Joden, vandaag de Palestijnen, de Syrische christenen en andere religieuze minderheden in allerlei islamitische en aziatische landen, morgen … Wie hier de gestalte van Christus niet ziet heeft gewoon van Goede Vrijdag niets begrepen.
De paus gaat op zijn eerste reis naar het Midden-Oosten. En hij gaat een openluchtmis houden bij Bethlehem. In bezet gebied. De Palestijnse kruisweg wandelen is een veel kleiner, maar vergelijkbaar gebaar van solidariteit. Zonder dat het een precies antwoord heeft op welke politieke stappen er gezet moeten worden om dit lijden te beëindigen. Niet veel meer dan een zucht naar God met zicht op lijdende broeders en zusters.
http://www.refdag.nl/opinie/pkn_verbreek_banden_met_sabeel_1_813364