In iedereen is iets van God, ook in criminelen. Dus als we mensen gevangen zetten, moet het zijn om te proberen ze te veranderen, niet maar om ze te straffen
*21 mei 1780, Norwich (GB) – † 12 oktober 1845, Ramsgate (GB)
Als Quaker moest ze sober gekleed gaan, terwijl ze wel hield van sieraden en kleurige kleren. Maar het was wel zo handig bij al haar werk. Stond er in de Bijbel niet iets over de sier van goede werken?
Haar bijnaam ‘engel van de gevangenissen’ dankt ze aan haar inzet voor verbetering van de leefomstandigheden in gevangenissen in tal van Europese landen. Haar betekenis reikte verder. Zij werd een voorbeeldfiguur voor aanhangers van het Réveil en andere protestanten in de negentiende eeuw voor het gedegen op touw zetten van allerlei sociaal werk.
Elizabeth Gurney was vijfde van elf kinderen van een rijke bankier en koopman die bij de Quakers hoorde. In 1800 trouwde ze zelf ook met een bankier en zakenman, Joseph Fry. Met hem kreeg ze elf kinderen. Als tiener leidde ze al een zondagsschool. Mevrouw Fry zorgde voor alleenstaande zieke buurtgenoten, hielp daklozen, spande zich met andere Quakers in voor afschaffing van de slavernij, stichtte een school voor weesmeisjes op het landgoed van de familie. Bij bezoeken aan de Newsgate gevangenis in Londen in 1813 schrok ze van de omstandigheden. Ze begon kinderen van de gevangenen te leren lezen met behulp van de Bijbel en regelde voor de vrouwen handwerkonderwijs.
In 1821 verscheen haar pleidooi voor het verbetering van het gevangeniswezen in Europa. Koningin Victoria bewonderde haar. Minister Peel nam haar voorstellen over. Voortaan werd er beter onderscheid gemaakt tussen de gestraften, kwam er voor vrouwen toezicht door vrouwen, werden er vrouwencomité’s opgericht voor hun reclassering, kwam er onderwijs en betaalde arbeid voor gevangenen. Ze bezocht gevangenissen elders in Engeland en in Schotland. Een bezoek aan Ierse ziekenhuizen leverde verbetering van de behandeling van geesteszieken op. Meer dan 100 schepen met gevangenen op transport naar Australië inspecteerde ze. Zulke gevangenen moesten ook dagelijks een goede maaltijd krijgen. In 1839 en 1840 reisde ze langs Franse gevangenissen en door België, Nederland en Pruisen om ook daar de hervormingen te stimuleren. Ze motiveerde Fliedner en Wichern om zich voor behoeftigen in te zetten. Terug in Londen stichtte ze een opleiding voor vermogende en gelovige vrouwen voor pleegzorg aan huis. Een van de leerlingen was Florence Nightingale.
(2020)