Lezen, mediteren, bidden, verwijlen
Lectio, meditatio, oratio, contemplatio. Elke kloosterling is met deze begrippen vertrouwd. Een treffende omschrijving die ook voor gelovigen buiten het klooster nogal altijd herkenbaar is. Zo werkt het, als je de Bijbel leest als middel voor je omgang met God. Guigo heeft meer dan duizend jaar geleden deze vier Latijnse begrippen gemunt voor de ‘methode’ van spirituele omgang met de Schrift, de ‘lectio Divina’. Je leest, met aandacht en toewijding, hardop. Je denkt over het gelezene na en overweegt wat het voor je zou kunnen betekenen, alsof het een brief van God aan jou is. Zo maak je contact met God, je raakt in gesprek. Je bidt dus. En daarvan word je stil. De laatste stap is de contemplatio. Letterlijk betekent het beschouwen. Het aanschouwen van God is niet voor niets de eeuwen door een belangrijk thema in de geestelijke lectuur en het theologisch debat. ‘Verwijlen’ lijkt mij ook wel een passende vertaling.
Guigo legt het uit in beeldende taal. ‘De lezing zoekt naar de zoetheid van het gelukkige leven, de meditatie vindt haar, het gebed vraagt erom, de contemplatie proeft haar’. ‘Zoekt door te lezen en jullie vinden door het mediteren, klopt door te bidden en jullie wordt opengedaan door het contempleren. De lezing brengt als het ware vast voedsel in de mond, de meditatie kauwt en vermaalt het, het gebed verkrijgt er smaak van en de contemplatie is de zoetheid zelf die verblijdt en vitaliseert.’ ‘De lezing is de aandachtige studie met een toegewijde geest. De meditatie is de zich met ijver toegelegde activiteit van het verstand. Het gebed is een toegewijde gerichtheid van het hart. De contemplatie is de verheffing van de geest’.
Guigo’s boekje ‘De Ladder van de monniken’ is duizenden malen overgeschreven in kloosters wijd verspreid over Europa. Guigo knoopt zijn betoog vast aan het verhaal van de Jacobsladder naar de hemel uit Genesis 32. Van 1174-80 was hij de negende prior van La grande Chartreuse, een klooster hoog in de Franse Alpen bij Grenoble. De Kartuizers vormen een van de strengste monnikenordes. In 2005 werd Guigo’s nog altijd functionerende klooster bekend door de film ‘Into the Great Silence’. Het is een film zonder geluidseffecten. Tot verbazing van zichzelf hebben duizenden bioscoopbezoekers deze urenlange stilte uitgehouden. De film duurt 160 minuten. De filmmaker had zestien jaar moeten wachten op antwoord om toestemming voor zijn komst. Over het nemen van de tijd gesproken.
(2018)