Een ton boeken die door mensen geschreven zijn wegen niet op tegen een ons van de Schrift
Toen ik belijdenis deed kreeg ik van mijn grootmoeder als cadeau een dagboek met meditaties van Charles Haddon Spurgeon, mooi uitgegeven met oranje omslag. Maar de negentienjarige theologiestudent kon de smaak niet te pakken krijgen van de in stukjes geknipte negentiende eeuwse preken en gaf het na een aantal bladzijden op.
In zijn tijd was Spurgeon een razend populaire prediker. Als 16-jarige had hij zich onder invloed van Methodisten door onderdompeling in een rivier laten dopen. Hij werd baptist. En nog maar twintig jaar oud werd hij al naar Londen beroepen, 1853. De een na de andere kerk werd al snel te klein. Er verrees een megakerkgebouw van 4600 zitplaatsen om de toestroom te herbergen, Metropolitan Tabernacle Church. ‘Prins der predikers’ was zijn bijnaam. Eens bracht hij 23.000 toehoorders op de been. Tienduizenden kwamen door zijn preken tot geloof, veelal huisknechten en dienstmeiden. De notities van hun getuigenissen kwamen onlangs weer boven water en geven een beeld van het soort leven waar deze bekeerlingen mee braken. Veelal ging het om zaken als drankzucht, grove taal, huiselijk geweld, agressief gedrag. Ook in Nederland kreeg hij bij een preektournee in 1863 volle kerken en daarna veel lezers van zijn gedrukte preken. 
Hij wist het dus goed te brengen: op de man af, indringend, herkenbaar, pittig gekruid met anekdotes. Vergeving van zonden, de noodzaak van bekering en een persoonlijke relatie met God waren de hoofdthema’s van zijn preken. En hoe de bijbel een boek is dat met je praat, aldus de titel van een van zijn duizenden preken.
Zijn letterlijke uitleg van de bijbel brengt Spurgeon ook tot de opvatting dat een terugkeer van het Joodse volk naar Palestina de wederkomst van Christus dichterbij brengt – mits ze dan ook tot het christelijk geloof zijn bekeerd. Groot- Brittannië had met Duitsland bij de Turken een grotere toegankelijkheid van Palestina afgedwongen. Het veroorzaakte eschatologische koorts onder protestanten, nu de terugkeer van Joden naar hun land van herkomst meer mogelijk werd. ‘Onvervulde’ bijbelse profetieën leken hun vervulling nabij.
Spurgeon stichtte verder diverse weeshuizen, een tijdschrift, een gezelschap voor christelijke literatuur, een predikantenopleiding. Zijn studenten richtten minstens 200 kerken elders op. En hij had humor. ‘Door vol te houden bereikte ook de slak de ark’ schijnt een uitspraak van hem te zijn. En ‘niet iedere verandering is een verbetering, zoals de duif zei toen zij uit het net raakte en in het pasteitje terecht kwam.’