Saint-Quentin, 7 apr 1901 Genève, 5 juni 1971
Het is de plicht van christenen om de wapens van de Geest te gebruiken tegen het geweld dat men onze gewetens wil opleggen
‘Ik heb weer wat oude testamenten’. In telefoontjes naar de pastorie van Le Chambon-sur-Lignon was dit codetaal om te melden dat er weer joodse kinderen aankwamen. Dankzij de film ‘la Colline aux mille enfants’ werd het verzet van een handvol dorpen in hartje Frankrijk tegen de Jodenvervolging een beroemd verhaal.
De predikant André Trocmé was zoon van een textielfabrikant en een Duitse moeder in de Elzas. Toen de Duitse soldaten kwamen liet de impulsieve André de Franse vlag in de bomen wapperen. Door wat hij in zijn jeugd van dichtbij van de Eerste Wereldoorlog gezien had werd hij pacifist, wat hem na zijn predikantsopleiding moeilijkheden bezorgde. Zijn eerste post was een dorp van mijnwerkers met veel alcoholisme. Zijn volgende plek lag nogal geïsoleerd in het hoofdzakelijk Rooms-katholieke departement Haute-Loire. Maar met collega’s werd daar een keur van initiatieven uitgewerkt, zoals vakantiedorpen voor kinderen. In de jaren ’30 had hij contact met de Bekennende Kirche van Duitse dissidenten. Hij raakte betrokken in het netwerk van internationale organisaties voor hulp aan vluchtelingen en oorlogsslachtoffers. Direct vanaf het begin van de Duitse inval in Frankrijk inspireerde hij en zijn collega Edward Theis met hun preken de protestantse bevolking van het plateau tot het tonen van uitzonderlijke moed in het laten onderduiken van joodse kinderen. Het aantal geredde kinderen wordt geschat van 2500 tot 5000. Een tijdlang zat Trocmé gevangen. Hij kwam verrassend vrij.
Na de oorlog werd hij secretaris van een internationale beweging voor verzoening in Europa. Hij deed mee aan geweldloos verzet in Algerije tegen de Franse overheersing. In 1961 schreef hij Jésus Christ et la Révolution non-violente
. Hij was net teruggekeerd in het gewone pastoraat. In Frankrijk lukte dat niet, in Genève wel. Het werd een invloedrijk boek. Zonder de pretentie een geleerde te zijn schetst Trocmé een aannemelijk beeld van het optreden en de boodschap van Jezus. Jezus is de profetische leider van een geweldloze verzetsbeweging tegen maatschappelijk onrecht, niet bang om ook het religieuze establishment tegen de haren in te strijken en de hoge persoonlijke prijs te betalen die de wereld dan meestal vraagt. Deze Christus is het ontmoetingspunt voor joden en christenen. Hij laat zien waarover het jodendom van de bijbel gaat én waar het in het christendom om moet gaan.
De dorpen samen en hun predikanten Trocmé en Theis met hun echtgenotes Magda en Mildred persoonlijk kregen de Jad va Shem onderscheiding voor het redden van Joden.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Le_Chambon-sur-Lignon
http://www.plough.com/en/ebooks/j/jesus-and-the-nonviolent-revolution’
(vrije download Jesus Christ and the non-violent revolution)